Radioactieve vervuiling vraagt om een zorgvuldige aanpak

21 februari 2017

Bij de winning van olie, gas en heet water uit diepe grondlagen komt van oorsprong natuurlijk radioactief materiaal mee omhoog. Het reinigen van vervuilde installaties is specialistisch werk. Reym heeft een unieke vergunning om ook op locatie te reinigen. Bovendien verwerkt het bedrijf radioactieve sludge tot bruikbaar bouwmateriaal.

Diep in de aardkorst zitten stoffen die straling afgeven. Dat is geen probleem zolang ze ongemoeid blijven. Bij de winning van olie, gas en heet water voor geothermie wordt in grondformaties geboord, waarbij deze radioactieve stoffen mee omhoog kunnen komen met de productiestroom en neerslaan in de installatie. Regelmatig moet(en) de installatie(delen) gereinigd worden. “Dat reinigen moet aan strenge voorschriften voldoen”, weet Lonneke van Bochove, coördinerend stralingsdeskundige voor Reym. Zij ziet erop toe of dit wel nauwgezet gebeurt, “want je wilt niet dat vervuild materiaal in het milieu terechtkomt of dat medewerkers ermee in aanraking komen.”

Eigen vergunning

De olie- & gasbedrijven hebben zelf een algemene vergunning om hun werk uit te voeren en alles wat daarbij komt kijken, zoals het nemen van monsters of het vervangen van kleppen. Onder die vergunning voert Reym al sinds jaar en dag reinigingswerkzaamheden uit. Vanwege die ervaring heeft het bedrijf in 2003 een eigen vergunning aangevraagd die een stap verder gaat.

“Ik werk pragmatisch en probeer de kosten voor de klant laag te houden. Het is heel ingewikkeld, maar ik maak het zo simpel mogelijk.”

“Hogedruk reinigen, abrasief stralen en chemisch-technisch reinigen zijn technieken die meer risico’s met zich meebrengen”, legt Van Bochove uit. “Daarvoor heb je een specifieke vergunning nodig. Je spreekt dan meer van decontaminatie dan van reinigen.”

Specialisten werk

Het reinigen van besmette installaties besteden bedrijven liever uit aan specialisten. “Bij radioactiviteit heb je twee reacties”, weet Van Bochove uit ervaring. “Mensen denken of dat ze dood gaan, of ze zeggen dat er niets aan de hand is. Een partij die de risico’s voldoende kan inschatten, die de informatie goed kan wegen en zorgen wegneemt, dat is voor een bedrijf goed om mee te werken. De mensen van Reym weten wat ze doen. Ze weten welke reinigingstechnieken ze moeten gebruiken voor welke vervuiling. Met vacuüm zorgen ze dat de stoffen zich tijdens het reinigen niet in de omgeving kunnen verspreiden.

“Met radioactieve vervuiling moet je voorzichtig omgaan. Reinigen is niet: grote stappen, snel thuis.”

Ze werken met goede persoonlijke beschermingsmiddelen, een geheel omsloten pak en onafhankelijke ademlucht. Je moet voorzichtig zijn. Je zet er niet even een Kärcher op. Het spettert zo alle kanten op. Het is niet: grote stappen, snel thuis. Voor dit werk heb je rust nodig.”

Pragmatisch

Van Bochove wordt ingeschakeld om vooraf de werkplannen te beoordelen en houdt samen met een stralingsteam tijdens de werkzaamheden toezicht zodat iedereen de werkplannen en procedures volgt. “De uitdaging is om te zorgen dat er aantoonbaar binnen de wettelijke kaders wordt gewerkt, maar daar tegelijk een praktische invulling aan te geven. Ik werk pragmatisch en probeer de kosten voor de klant laag te houden. Het is heel ingewikkeld, maar ik maak het zo simpel mogelijk.”

Op locatie

Hoewel Reym de eerste was, zijn er inmiddels meer bedrijven die vergelijkbare werkzaamheden uitvoeren. “Bijzonder is dat Reym de werkzaamheden ook op de locatie van de klant zelf mag uitvoeren; op land of op zee”, aldus Van Bochove. “Het is soms goedkoper om vervuilde onderdelen op de terreinen in Delfzijl, Beverwijk of Rotterdam te reinigen. Maar als je het werk ter plekke uitvoert, zit je niet met het transport – sommige dingen wil je niet vervoeren. Bovendien kun je de gereinigde onderdelen meteen weer terugplaatsen. Dat scheelt tijd. Die flexibiliteit is klanten heel wat waard.” Als enige in Nederland is Reym gespecialiseerd in het reduceren van radioactief afval. Dit wordt gedaan door speciale filtertechnieken. Ook heeft Reym de mogelijkheid om radioactief afval tot een bepaalde waarde te verwerken via een ketenmelding met zusterbedrijf ATM. De radioactieve sludge wordt verzameld en door ATM verwerkt tot bouwmateriaal dat aan de normen voldoet.

Groeiende markt

Alle grote gasbedrijven die in Nederland actief zijn behoren tot de klantenkring. Omdat afval in het land van herkomst moet blijven, zijn de mogelijkheden om over de grens te werken, beperkt. De markt groeit, stelt Van Bochove, al houden de olie- & gasbedrijven door de lage olieprijzen op dit moment wel de hand op de knip voor grootschalig onderhoud. “Aan de andere kant, alle putten op de Noordzee zijn op leeftijd. Hoe ouder de put, hoe meer vervuiling en hoe groter de kans op radioactieve vervuiling. Bovendien worden putten verlaten. Hele platforms worden ontmanteld, waarvan de vervuilde installatiedelen moeten worden gereinigd. Hierin kan Reym een belangrijke rol spelen. Tegelijkertijd worden nog steeds nieuwe putten aangeboord.” De geothermische industrie die in opkomst is, weet Reym eveneens te vinden. “Er zijn op dit moment zo’n acht locaties en daar komen er zeker meer bij”, vertelt Van Bochove. “Bij het oppompen van heet water uit formaties, ontstaat echter al heel snel radioactieve aanslag. Veel sneller dan bij olie- en gaswinning, soms al na een paar dagen. Voorlopig is er genoeg te reinigen.”

Lonneke van Bochove

Stralingsbeschermingsdeskundige Level-3

Partner, wet en regelgeving, Beleidszaken, Olie & Gas en Geothermie

Benieuwd wat er mogelijk is ?

MAak een afspraak